Η Επιτροπή προτείνει έναν νέο κανονισμό έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών αερίου στην ΕΕ και την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού τον φετινό χειμώνα. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω κοινών αγορών αερίου, μηχανισμών περιορισμού των τιμών στο χρηματιστήριο αερίου TTF και νέων μέτρων για τη διαφανή χρήση των υποδομών, την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και συνεχών προσπαθειών μείωσης της ζήτησης για αέριο.
Από κοινού αγορές
Ενώ η ΕΕ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την πλήρωση των αποθεμάτων αερίου για τον φετινό χειμώνα, επιτυγχάνοντας από σήμερα επίπεδα πλήρωσης άνω του 92 %, πρέπει να προετοιμαστούμε για πιθανή περαιτέρω διαταραχή και να θέσουμε στέρεα θεμέλια για το επόμενο έτος. Γι᾽ αυτό προτείνουμε να εφοδιαστεί η ΕΕ με νέα νομικά εργαλεία για από κοινού αγορές αερίου. Η Επιτροπή θα αναθέτει σε έναν πάροχο υπηρεσιών να οργανώνει τη συγκέντρωση της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ, ομαδοποιώντας τις ανάγκες εισαγωγής αερίου και αναζητώντας προσφορές στην αγορά για την κάλυψη της ζήτησης. Προτείνουμε την υποχρεωτική συμμετοχή των εταιρειών των κρατών μελών στη συγκέντρωση της ζήτησης σε επίπεδο ΕΕ για την κάλυψη τουλάχιστον του 15 % των αντίστοιχων στόχων πλήρωσης των αποθεμάτων. Οι εταιρείες θα επιτρέπεται να συστήσουν μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία αγορών αερίου, σε συμφωνία με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Οι από κοινού αγορές θα βοηθήσουν τα μικρότερα κράτη μέλη και ιδίως τις μικρότερες επιχειρήσεις, οι οποίες βρίσκονται σε λιγότερο ευνοϊκή θέση ως αγοραστές, να αποκτήσουν πρόσβαση σε όγκους αερίου υπό καλύτερους όρους.
Αντιμετώπιση των υψηλών χρηματιστηριακών τιμών του αερίου
Αν και οι τιμές χονδρικής έχουν μειωθεί από την κορύφωση του καλοκαιριού του 2022, παραμένουν σε μη βιώσιμα υψηλά επίπεδα για ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό Ευρωπαίων. Με βάση την προηγούμενη συνεργασία μας με τα κράτη μέλη για τον μετριασμό του αντικτύπου των υψηλών τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και την αναδιανομή των πλεοναζόντων κερδών του ενεργειακού τομέα στους πολίτες και στη βιομηχανία, προτείνουμε σήμερα μια πιο στοχευμένη παρέμβαση στις τιμές της αγοράς αερίου. Πολλές συμβάσεις αερίου στην Ευρώπη είναι συνδεδεμένες με τον δείκτη του κύριου ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου αερίου, του TTF, ο οποίος δεν αντικατοπτρίζει πλέον με ακρίβεια το ύψος της τιμής των συναλλαγών ΥΦΑ στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τον ACER, αναπτύσσει έναν νέο συμπληρωματικό δείκτη αναφοράς για την αντιμετώπιση αυτής της συστημικής πρόκλησης. Ο νέος δείκτης αναφοράς θα παρέχει σταθερή και προβλέψιμη τιμολόγηση για τις συναλλαγές ΥΦΑ. Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, η Επιτροπή θα αναθέσει στον ACER να δημιουργήσει ένα αντικειμενικό εργαλείο προσδιορισμού της ημερήσιας τιμής και, κατόπιν, έναν δείκτη αναφοράς που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τους διαχειριστές της αγοράς ως δείκτης για τον υπολογισμό της τιμής στις συμβάσεις τους για αέριο.
Αλληλεγγύη και μείωση της ζήτησης
Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά τα μέτρα μείωσης της ζήτησης. Από την προκαταρκτική ανάλυση βάσει των εκθέσεων που υπέβαλαν τα κράτη μέλη προκύπτει ότι τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο η κατανάλωση αερίου στην ΕΕ ήταν περίπου 15 % χαμηλότερη από τον μέσο όρο των προηγούμενων 5 ετών. Παρόμοιες προσπάθειες θα πρέπει να καταβληθούν κάθε μήνα έως τον Μάρτιο για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον κανονισμό του Συμβουλίου. Τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν ανά δίμηνο έκθεση σχετικά με την πρόοδό τους. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να ενεργοποιήσει την κατάσταση επιφυλακής της ΕΕ ή να επανεξετάσει τους εν λόγω στόχους εάν τα ισχύοντα μέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή. Για να ενισχυθεί η ετοιμότητα για πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή προτείνει επίσης μέτρα που επιτρέπουν στα κράτη μέλη να μειώσουν περαιτέρω τη μη απαραίτητη κατανάλωση, ώστε να διασφαλιστεί ότι το αέριο παρέχεται σε βασικές υπηρεσίες και βιομηχανίες, και να επεκτείνουν την εξ αλληλεγγύης προστασία, ώστε να καλύπτει κρίσιμες ποσότητες αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα μέτρα αυτά δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να επηρεάζουν την κατανάλωση των νοικοκυριών που είναι ευάλωτοι πελάτες
Επιπλέον, η Επιτροπή θα διενεργήσει εκτίμηση αναγκών σχετικά με το REPowerEU για την επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας και την αποφυγή του κατακερματισμού στην ενιαία αγορά, με στόχο την υποβολή προτάσεων για την ενίσχυση της χρηματοδοτικής ικανότητας παρέμβασης της ΕΕ για το REPowerEU. Η Επιτροπή προτείνει επίσης στοχευμένη ευέλικτη χρήση της χρηματοδότησης της πολιτικής συνοχής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που έχει η τρέχουσα ενεργειακή κρίση στους πολίτες και στις επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας έως και το 10 % των συνολικών εθνικών κονδυλίων για την περίοδο 2014-2020, ύψους περίπου 40 δισ. Ευρώ.